ข้อสอบมาตรฐานกลาง ตกซ้ำชั้นของสพฐ. :นโยบายการศึกษาที่น่าคิดของสังคมไทย

          ดร.นพดล กรรณิกา กรรรมการผู้ทรงคุณวุฒิด้านการศึกษา  กระทรวงวัฒนธรรม และนักศึกษาด้านการบริหารจัดการนโยบายสาธารณะ มหาวิทยาลัยจอร์ชทาวน์ วอชิงตัน ดีซี
          ผู้ที่มีแนวคิดสนับสนุนการออกข้อสอบมาตรฐานกลางตกซ้ำชั้นมักจะมีความหวังว่า การทดสอบมาตรฐานกลางตกซ้ำชั้นจะเป็นปัจจัยสำคัญช่วยปรับปรุง คุณภาพของระบบการศึกษา (Quality of Education System) เพราะอาจจะเห็นคล้อยตามไปกับผลการจัดอันดับคุณภาพการศึกษาจากความคิดเห็นของกลุ่มผู้ตอบแบบสอบถามในรายงานของ World Economic Forum (WEF) ที่ระบุคุณภาพการศึกษาของประเทศไทยรั้งท้ายในอาเซียน แต่กลุ่มที่ไม่เห็นด้วยกับการออกข้อสอบมาตรฐานกลางตกซ้ำชั้นอาจเล็งเห็นผลเสียต่อ การเรียนรู้ (Learning) และวัฒนธรรมท้องถิ่นของเด็กไทยได้
          อย่างไรก็ตาม ในกลุ่มผู้สนับสนุนแนวคิดการออกข้อสอบมาตรฐานกลางตกซ้ำชั้นอาจมีเหตุผลอื่นๆประกอบอีกหลายประการ เช่น
          ประการแรก การออกข้อสอบมาตรฐานกลางตกซ้ำชั้นจะทำให้คณะผู้บริหารการศึกษาในพื้นที่ ผู้บริหารโรงเรียน คณะครู และกลุ่มผู้ปกครองเกิดความตื่นตัวรับผิดชอบมากขึ้นต่อการเรียนของนักเรียนและการสอนของคณะครู
          ประการที่สอง ข้อสอบมาตรฐานกลางตกซ้ำชั้นน่าจะทำให้เกิดแรงกระตุ้นเป็นปัจจัยเร่งของการเปลี่ยนแปลงสู่การปฏิรูปการศึกษาได้
          ประการที่สาม ข้อสอบมาตรฐานกลางตกซ้ำชั้นจะทำให้คณะผู้บริหารโรงเรียน คณะครู และนักเรียนมีผลการทดสอบมาช่วยปรับปรุงการเรียนการสอนภายในโรงเรียน
          ประการที่สี่ข้อสอบมาตรฐานกลางตกซ้ำชั้นจะทำให้เกิดความมุมานะมุ่งมั่นของทุกภาคส่วนในโรงเรียนในการหาแนวทางทำให้เด็กนักเรียนผ่านการทดสอบด้วยข้อสอบมาตรฐานเดียวกัน
          อย่างไรก็ตาม ที่น่าพิจารณาคือกลุ่มผู้ไม่สนับสนุนแนวคิดการออกข้อสอบมาตรฐานกลางตกซ้ำชั้นอาจมีเหตุผลคัดค้านในหลายประการด้วยเช่นกัน
          ประการแรก ข้อสอบมาตรฐานกลางตกซ้ำชั้นอาจกลายเป็นปัจจัยสำคัญที่ลดทอนบทบาทของคณะครูในการตัดสินใจว่า ควรจะสอนอะไรและควรจะสอนอย่างไรให้กับเด็กๆ ในวัฒนธรรมท้องถิ่นที่แตกต่างกันของสังคมไทย โดยใช้ค่าคะแนนที่ได้จากข้อสอบมาตรฐานกลางตกซ้ำชั้นมาเป็นตัวประเมินความสามารถและผลสัมฤทธิ์ของนักเรียน คณะครู และคณะผู้บริหารของโรงเรียน
          ประการที่สอง ข้อสอบมาตรฐานกลางตกซ้ำชั้นอาจตีคุณค่าของเด็กๆ อยู่ที่ค่าคะแนนที่ได้รับจากผลสอบ ซึ่งอาจเป็นการตีคุณค่าแห่งความเป็นมนุษย์ของเด็กที่แคบเกินไป เพราะเด็กๆ มีศักยภาพและอัจฉริยภาพแห่งการเรียนรู้(Learning) ที่มากกว่า ผลคะแนนที่ได้รับจากใครก็ไม่รู้ (Unknown Unknown)ที่อาจไม่มีความรู้ความเข้าใจวัฒนธรรมท้องถิ่นของเด็กๆ ในแต่ละพื้นที่ของประเทศไทยเลย
          ประการที่สาม ข้อสอบมาตรฐานกลางตกซ้ำชั้นอาจลดทอนกำลังใจและแรงบันดาลใจเชิงสร้างสรรค์ของคณะผู้บริหารโรงเรียน คณะครู กลุ่มผู้ปกครองกลุ่มผู้นำชุมชน และนักเรียน ในการเรียนรู้เพื่อสร้างชุมชนท้องถิ่นของพวกตนผ่านการแบ่งปันวัฒนธรรมดั้งเดิมของผู้คนในชุมชน ประสบการณ์ของผู้สูงวัย และภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ไม่มีอยู่ในหลักสูตรและข้อสอบมาตรฐานกลางของสพฐ. กระทรวงศึกษาธิการ
          ที่น่าเป็นห่วงคือ ข้อสอบมาตรฐานกลางตกซ้ำชั้นอาจทำให้เกิดความมั่งคั่งร่ำรวยของกลุ่มนายทุนธุรกิจสถาบันกวดวิชาทั้งในประเทศและต่างประเทศ ซึ่งอาจจะไม่เป็นปัญหากับกลุ่มผู้ปกครองและนักเรียนที่มีฐานะทางการเงินดี แต่น่าจะส่งผลเสียอันเลวร้ายต่อเด็กนักเรียนที่มีฐานะยากจนมีรายได้น้อยอันเป็นการซ้ำเติมค่าครองชีพของผู้ปกครองมากขึ้นไปอีก เพราะไม่สามารถจะหาเงินมาจ่ายให้กับการสอนพิเศษของสถาบันกวดวิชาต่างๆ ได้ ดังนั้นผลการสอบสะท้อนอะไรให้กับคุณภาพของระบบการศึกษาไทย
          ยิ่งไปกว่านั้นคือ กรณีดังกล่าวอาจจะทำให้เกิดความเสี่ยงสูงต่อปัญหาทุจริตข้อสอบที่มาจากส่วนใดส่วนหนึ่งของระบบ เพราะแม้แต่การสอบครูผู้ช่วยยังรั่วได้เพราะปัญหาทุจริตคอร์รัปชัน ในขณะที่ข้อสอบมาตรฐานกลางตกซ้ำชั้นยังไม่มีอะไรเป็นหลักประกันสร้างความวางใจให้เกิดขึ้นในหมู่ประชาชนได้มากกว่าคำพูดโฆษณาชวนเชื่อเพียงอย่างเดียว
          กล่าวโดยสรุป การศึกษา(Education) เกิดขึ้นมาในสังคมมนุษย์เพื่อช่วยลดทอนปัญหาสังคมแต่หากตัดสินใจในเชิงนโยบายการศึกษาที่ผิดพลาด การศึกษา อาจกลายเป็นตัวสร้างปัญหาเสียเองอย่างไรก็ตาม เจตนาดีของผู้ใหญ่ในสังคมที่หาแนวทางต่างๆ เพื่อปรับปรุงคุณภาพระบบการศึกษาให้ดีขึ้นเป็นเรื่องดีน่าสนับสนุน แต่การตัดสินใจออกนโยบายข้อสอบมาตรฐานกลางตกซ้ำชั้นอาจจำเป็นต้องช่วยกันพิจารณาผลกระทบที่ไปลดทอนมิติอื่นๆ ของคุณค่าแห่งความเป็นมนุษย์ของเด็กๆ ให้ออกมาเป็นเพียงค่าคะแนน ลดทอนศักยภาพการใฝ่เรียนรู้ให้เหลือเพียงการเตรียมตัวสอบจากกลุ่มติวเตอร์โดยการสอนพิเศษและสถาบันกวดวิชาที่อาจไม่ใส่ใจต่อความลึกซึ้งในวัฒนธรรมท้องถิ่นของประชาชนแต่ละพื้นที่ของประเทศได้