บ้านหนังสืออัจฉริยะ’กศน.ฉะเชิงเทรา’นำร่อง’นครแห่งการอ่าน’

          วราวุธ สัณหสกุล
          โครงการบ้านหนังสืออัจฉริยะ ตั้งขึ้นตามมติคณะรัฐมนตรี (ครม.) เมื่อวันที่ 5 สิงหาคม 2552 โดยเห็นชอบให้การอ่านเป็นวาระแห่งชาติ และกำหนดให้วันที่ 2 เมษายนของทุกปีเป็นวันรักการอ่าน และกำหนดให้ปี 2552-2561 เป็นทศวรรษแห่งการอ่าน
          โครงการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อกระตุ้นและส่งเสริมนิสัยรักการอ่านให้กับประชาชน โดยเฉพาะผู้ที่อาศัยอยู่ในถิ่นทุรกันดาร จึงเน้นควรตั้งอยู่ศูนย์กลางของหมู่บ้านที่มีคนมาพบปะพูดคุย แลกเปลี่ยนความคิดเห็นร่วมกัน เจ้าของบ้านอุทิศให้เป็นสถานที่ดำเนินการ เป็นผู้มีจิตอาสา ให้บริการดูแล เอาใจใส่ เช่น ร้านกาแฟ ร้านค้า ร้านขายของ บ้านผู้นำ บ้านผู้มีจิตอาสา ร้านขายข้าวแกง ก๋วยเตี๋ยว ศาลากลางบ้าน อาคารอเนกประสงค์ สหกรณ์หมู่บ้าน
          กุลธร เลิศสุริยะกุล ผู้อำนวยการสำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย (กศน.) จังหวัดฉะเชิงเทรา เผยว่า เมื่อปี 2553 จังหวัดฉะเชิงเทราถูกกำหนดให้เป็น 1 ใน 5 จังหวัดนำร่องนครแห่งการอ่าน โดยสำนักงาน กศน.จังหวัดฉะเชิงเทราได้ดำเนินการจัดกิจกรรมส่งเสริมการอ่านอย่างเต็มรูปแบบ เพื่อขับเคลื่อน ฉะเชิงเทรานครแห่งการอ่าน ให้เกิดเป็นรูปธรรมอย่างเต็มรูปแบบ
          จังหวัดฉะเชิงเทรามีที่อ่านหนังสือประจำหมู่บ้านทั้งสิ้น 908 แห่ง (ในบ้าน สถานประกอบการ หน่วยงานราชการ) และเปิดดำเนินการในรูปแบบบ้านหนังสือที่มีอาสาสมัครส่งเสริมการอ่านให้ความอนุเคราะห์สถานที่บ้านเป็นที่อ่านหนังสือประจำหมู่บ้านต้นแบบ จำนวน 93 แห่ง เพื่อให้ประชาชนได้อ่านหนังสืออย่างทั่วถึง
          ต่อมาในปี 2556 สำนักงาน กศน.มีนโยบายเร่งด่วนให้สถานศึกษาดำเนินการจัดตั้งบ้านหนังสืออัจฉริยะในหมู่บ้านให้ได้ 50% ของจำนวนหมู่บ้านทั้งหมดใน จ.ฉะเชิงเทรา เพื่อเป็นห้องสมุดชุมชน และดำเนินการจัดสรรค่าหนังสือ/สื่อ/วัสดุตามความต้องการ โดยดำเนินการคัดเลือกหมู่บ้านที่มีความพร้อม บ้านที่สนใจ และเจ้าของบ้านมีจิตอาสา รักการอ่าน รักงานบริการร่วมในโครงการนี้ ภายใต้ชื่อบ้านหนังสืออัจฉริยะ จำนวน 448 แห่ง
          กุลธร บอกด้วยว่า บ้านหนังสืออัจฉริยะบ้านดอนทอง หมู่ 2 ต.ท่าถ่าน อ.พนมสารคาม จ.ฉะเชิงเทรา เป็นหนึ่งในจำนวนทั้งหมดของจังหวัด ที่ได้ดำเนินการจัดตั้งขึ้นที่ร้านอาหาร มี ภูสินเธาว์ นนทเกษม เจ้าของบ้านผู้มีจิตอาสาที่ให้พื้นที่บ้านตั้งเป็นที่ทำการบ้านหนังสืออัจฉริยะบ้านดอนทอง
          อาจารย์ภูสินเธาว์คือชื่อที่ชาวบ้านเรียกกัน เนื่องจากเป็นข้าราชการครูผู้มีใจรักในหนังสือและการอ่านเป็นชีวิตจิตใจ แม้หลังเกษียณจะประกอบอาชีพทำร้านอาหาร ชื่อครัวไทยพวน แต่ยังไม่เคยละทิ้งอุดมการณ์ของความเป็นครู ยังเป็นผู้ให้และเสียสละเสมอมา มุมหนังสือที่ร้านก็ริเริ่มก่อตั้งมาก่อนที่จะมีการจัดตั้งบ้านอัจฉริยะ โดยมีมุมเล็กๆ ภายในบ้านพอหนังสือมีเยอะก็เริ่มคิดแบ่งปันให้คนอื่นได้อ่าน
          ด้าน ภูสินเธาว์ นนทเกษม เสริมว่า หลังได้รับการประสานงานจาก กศน.อำเภอพนมสารคาม นำโดย ผอ.บังอร ฝ่ายสัจจา และคณะครู เรื่องโครงการบ้านหนังสือ ก็ไม่รอช้าตอบตกลงให้การสนับสนุนอย่างเต็มที่ เพราะรักการอ่านและชอบเขียนกลอน ปัจจุบันมีผู้ใช้บริการ 20-30 คน หนังสือที่ให้บริการมีหลากหลาย เหมาะสำหรับทุกเพศทุกวัย เช่น หนังสือประกอบธุรกิจ เกษตร นวนิยาย การ์ตูน ปรัชญาชีวิต นิตยสารบันเทิง และหนังสือพิมพ์ ซึ่งตนไปรับหนังสือด้วยตนเองเป็นประจำทุกวัน โดยหนังสือมีการหมุนเวียนอยู่ตลอดเวลา มีระบบการยืม-คืน
          อนาคตจะมีบริการอินเตอร์เน็ตให้ชาวบ้าน นักเรียน และลูกค้าที่มาใช้บริการค้นหาข้อมูลต่างๆ เพื่อให้ทันกับยุคสมัยโซเชียลเน็ตเวิร์ก และถ้าอาชีพที่ทำอยู่ลงตัว ผมจะผลิตกระเช้าหนังสือแล้วเป็นตัวแทนนำไปหมุนเวียนให้กับชาวบ้าน ที่ไม่สามารถออกมาอ่านที่นี่ได้อ่านถึงหน้าบ้านเลย ภูสินเธาว์ระบุ พร้อมทิ้งท้ายว่า...ทุกอย่างที่ทำไม่มีแรงบันดาลใจใดๆ ทั้งสิ้น แต่มันคืออุดมการณ์
          ขณะที่ โชติลักษณ์ จิ๋วสำอางค์ ครูอาสาสมัคร ผู้ดูแลรับผิดชอบพื้นที่บ้านหนังสืออัจฉริยะ ต.ท่าถ่าน จำนวน 3 แห่งคือ บ้านดอนทอง หมู่ 2 บ้านต้นกระบก หมู่ 5 และบ้านตลิ่งชัน หมู่ 6 บอกว่า อ.พนมสารคาม เป็นเมืองที่ใกล้กับนิคมอุตสาหกรรม ประชาชนกระตือรือร้นและสนใจที่จะแสวงหาความรู้ ยิ่งเป็นความรู้ที่อยู่ใกล้ตัวไม่ต้องเดินทางไปไกลให้เสียเวลายิ่งให้การตอบรับที่ดี ทำให้บ้านหนังสืออัจฉริยะที่นี้มีผู้คนมาใช้บริการค่อนข้างเยอะ เนื่องจากไปมาสะดวก อยู่ใกล้ชุมชนและยังเป็นร้านอาหาร
          อิ่มทั้งท้องและอิ่มสมองกลับไป บ้างก็มานั่งเล่น มาพบปะพูดคุย พาครอบครัวมาทานอาหาร เล่านิทานให้ลูกฟังระหว่างรอ แตกต่างและหลากหลายกันออกไป หนังสือที่นี่มีมาก เจ้าของบ้านให้ความเป็นกันเอง รอบบ้านมีแต่ตัวหนังสือที่อาจารย์ภูสินเธาว์ได้เขียนคำกลอน คติสอนใจไว้มากมาย อนาคตถ้ามีงบประมาณสนับสนุน ดิฉันและคณะครูจะจัดกิจกรรมส่งเสริมการอ่านควบคู่กันไป และจะทำให้บ้านหนังสืออัจฉริยะหลังนี้และหลังอื่นๆ เป็นบ้านในฝัน
          ลาวัลย์ สืบแก้วอุทัย ผู้มารับบริการบอกว่า เป็นคนชอบอ่านหนังสือมาก ชอบอ่านมาตั้งแต่เด็ก พอแต่งงานมีภาระเพิ่มมากขึ้น ยิ่งมีลูกยิ่งมากขึ้นไปใหญ่ ไหนจะหน้าที่ภรรยาและที่สำคัญคือหน้าที่ของแม่ ซึ่งต้องหาสิ่งดีๆ ให้ลูก ที่สำคัญยิ่งคือการปลูกฝังให้ลูกสาวรักการอ่าน โดยเริ่มตั้งแต่ลูกเล็กๆ ก็จะหาหนังสือสมุดภาพมาอ่านให้ฟัง มีการโต้ตอบซักถามอยู่ตลอดเวลา ตามประสาเด็ก พอมีบ้านหนังสืออัจฉริยะใกล้บ้าน  รู้ว่าจะมาที่บ้านหนังสือแกดีใจมาก ชอบให้เล่านิทาน แล้วจะถามนี่โน้นตามประสาเด็ก รู้สึกมีความสุขทุกครั้งที่ได้เห็นลูกค้นหาหนังสือมาให้อ่านให้ฟัง
          สุดท้ายขอขอบคุณเจ้าของบ้านที่เสียสละบ้านและอุทิศเวลา ให้ความสำคัญกับการอ่าน และขอบคุณ กศน.ที่สนับสนุนสิ่งดีๆ ให้แก่ชาวพนมสารคาม